پاره هایی از تاریخ معاصر ایران 5
ما و میراث مشروطیت
در یک صد و ششمین سالگرد انقلاب
مشروطیت، طرح موضوعی که بتواند در خورِ این روز بزرگ در تاریخ ایران باشد سخنی
دشوار است، چرا که در تجلیل و تحلیل از مشروطه بسیار گفته و نوشته اند، و این که
چه می توان در این زمینه گفت که به کار امروز بیاید شاید سخت تر، و این خود البته،
می تواند مسئله ای باشد که مشروطیت، که به اعتقاد بسیاری نقطۀ عطف تاریخ معاصر
ایران بوده است، برای امروز ایرانیان چه دارد و چگونه می توان از میراث آن بهره
برد. این سخن باید به این نحو به میان آید که در نظر و عمل مشروطیت در کجای دنیای
امروز قرار دارد. این پرسش و نوع پاسخ به آن در میان افراد و گروه های مختلف فکری
و سیاسی می تواند نوع نگاه شان را به سیاست، فکر جدید و عمل سیاسی نشان دهد.
پی گیری تجربۀ مشروطیت برای ایران
امروز از آن رو اهمیت دارد که این جنبش، به دنبال دهه هایی که از آشنایی ایرانیان
با اندئیشه های جدید می گذشت، اصلی ترین، مهم ترین و تأثیرگذارترین تجربۀ عملی آن
ها بود زیرا روح تجددخواهی در ایران عصر قاجار را باید در "قانون خواهی"
و روح "قانون خواهی" را باید در "مشروطه خواهی" دید و شناخت.
از این رو نمی توان به تجربۀ ایرانی از تجدد بی اعتنا بود و آن را از زاویۀ مشروطه
ندید، چرا که تجددخواهی و توسعه و نوسازی در جامعۀ ایرانی در عصر جدید بیش از همه
خود را در تجربۀ مشروطه خواهی نشان دارد و آن چه در پیش و پس آن آمد هرگز نتوانست
به خوبی جنبش مشروطه خواهی خود را نمایندۀ روح زمانۀ خود نشان دهد.
باری، تجربۀ مشروطیت، را بیش از همه
باید از دید تجددخواهی و قانون خواهی دید، مسئله ای که علی رغم نزدیک به یک صد و
ده سال از گذشتن از آن هنوز به عنوان موضوعی اصلی در میان ایرانیان مورد توجه است،
اگرچه سخن دربارۀ ان زیاد گفته شده است، اما هنوز حرف نهایی دربارۀ این دوران و
تجربۀ پیرامون آن زده نشده و اجماعی میان اهل فکر و عمل دربارۀ آن وجود ندارد. و
هنوز ایرانیان یکی از اصلی ترین خواسته هایشان را در گسترش قانون خواهی و حکومت
قانون می دانند. این خود یکی از مهم ترین دلایلی است که باید در راه بازخوانی
مشروطیت از این دیدگاه بیش از پیش همت گذاشت و با نگاهی نو، و در روزگاری جدید، به
تجربۀ مشروطه نگریست، شاید برای گره کوری که این روزها گریبان جامعۀ ایرانی را
گرفته راهی باز شود.....
پستها
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر